Voormalig voetballer Hans van Breukelen was keeper toen Nederland in 1988 Europees kampioen werd. In tegenstelling tot veel jongens was het niet zijn droom om profvoetballer te worden, toch is het hem gelukt om dit te bereiken. In ons gesprek hebben we het over het belang van doelen stellen en over het terugkomen van tegenslagen. En wat doe je als je het doel hebt bereikt? Als je het allerhoogste al hebt bereikt wat is dan de volgende stap? In deze podcast deelt hij wat de volgende stap is en wat hij dan doet. Dus ben je benieuwd wat je kan leren van de topsportmentaliteit van Hans van Breukelen luister dan snel deze podcast of lees deze blog.
Docent en topsporter
Op een zonnige dinsdag in mei spreek ik met Hans van Breukelen. Ik ken hem natuurlijk van zijn voetbalcarrière maar hij vertelt mij dat hij van oorsprong onderwijzer is. Nadat hij zelf zijn voetbalschoenen in de wilgen heeft gehangen, heeft hij vanaf 1997 allerlei andere functies binnen de sportwereld bekleed. Ook krijgt hij vaak de eer om workshops, coaching sessies en presentaties te geven. Daarnaast heeft hij boeken geschreven over de voetballerij en (persoonlijke) ontwikkeling.
Hans wilde van kleins af aan leraar worden en had nooit echt de uitgesproken ambitie om bekende voetballer te worden. En zo geschiedde, Hans heeft daarvoor de pedagogische academie gevolgd en heeft 4 jaar voor de klas gestaan. En dat térwijl hij bij FC Utrecht in het eerste keepte. Dat lijkt tegenwoordig een ondenkbare combinatie. Maar Hans vond het destijds een geweldige combinatie.
Hans gelooft niet dat hij ‘sterft van het talent’, aldus hemzelf. Hij denkt dat hij door uitzonderlijk doorzettingsvermogen en de wil om zichzelf te ontwikkelen zo ver is gekomen. Na 4 jaar bij Utrecht in het doel te hebben gestaan, kreeg Hans de kans om bij Notthingham Forest het team te komen versterken als keeper. De cultuur in Engeland bleek toch even andere koek. De spelers gingen bijvoorbeeld elke woensdag en zaterdag met het hele team op stap en dan werd er ook flink gedronken. Hans ging wel mee, maar dronk praktisch niks. “Ik was het ook niet gewend, dus als ik zou drinken zoals zij deden zou dat zeker aan mijn spel te merken zijn.” Na 2 geweldige jaren in Engeland wordt hij benaderd door PSV, om daar te komen spelen. Hij neemt de uitnodiging aan en staat vervolgens 10 jaar in Eindhoven onder de lat. Ook komt hij uit voor het Nederlands Elftal.
De Ik en Wij cultuur
Hans maakt korte metten met uitspraken als ‘je speelt voor de supporter’ of ‘je doet het voor de club’. “Onzin. Je speelt natuurlijk altijd voor jezelf. Want jij bent verantwoordelijk voor hetgeen wat je doet. De kunst is alleen om dat samen met anderen te doen.”
Met ‘dat samendoen’ doelt Hans op samenspel van het team. Op zorgen dat de voorste man al begint met storen zodat ze daar achterin profijt van hebben.
Het gaat volgens van Breukelen in de sport altijd over ‘ik’ en het is de uitdaging voor coaches om de tendens naar de ‘wij’ te krijgen.
Je hebt anderen keihard nodig om zelf te excelleren.
Als we spreken over ‘de ik’, geeft Hans aan dat hij zelf zijn grootste concurrent is geweest. Keepers zijn perfectionistisch,vertelt hij, want ieder foutje kan fataal zijn. Dus je begint een seizoen daarom met de missie om geen bal door te laten, wat natuurlijk een onmogelijk opgave is. “De kunst van keepers is, als je dan een keer een bal doorlaat die je had moeten hebben, om daarmee om te gaan. Om uit iedere situatie een les te halen.”
Uiteraard herkent Hans het baal moment wat je hebt als je een bal doorlaat. Maar het gaat er volgens hem om hoe je daarmee om gaat. Zorgen dat je je focust op de volgende bal, in plaats van blijven hangen in het vervelende moment.
Zelfregulatie in de voetballerij
Er is een positieve ontwikkeling gaande als het gaat om zelfregulatie, vindt Hans. Tegenwoordig zijn er talloze faciliteiten voor de spelers en wordt de vraag bij speler neergelegd: “Wat wil jíj bereiken? Waar liggen jouw ambities?”. Vroeger was het een trainer die de spelers vertelde wat er van hen verwacht werd.
“Talent hebben is beginnersgeluk, je moet kijken wat je er daarna mee wilt. Wat je ervoor over hebt om er iets mee te doen en die doelen te bereiken. Bij PSV staat een mooie slogan op de muur: ‘Als talent niet werkt, wint werken van talent’. Daar geloof ik heilig in.”
Wanneer de term ‘succes’ in ons gesprek valt, omschrijft Hans wat de verlengde term ‘winnen’ (dus succes) voor hem betekent.
Winnen en succes is het maximale uit jezelf halen waar je ontzettend veel plezier uithaalt en dat plezier met anderen weet te delen.
Want voor iedereen ligt die lat (van winnen en succes) op een ander niveau. Ook stipt hij het vieren van succes aan. We vergeten om successen te vieren. Terwijl juist door hierbij stil te staan, kan het je weer helpen om deze ‘flow’ de volgende keer makkelijker terug te pakken.
Als ik Hans vraag hoe je nou in ‘die flow’ komt, antwoord hij dat het begint met geen beperkende gedachten meer te hebben. Hij visualiseerde vroeger altijd de wedstrijden die hij moest spelen en bedacht zich van tevoren welke fouten hij vooral niet wilde maken. Hierdoor ging hij al met een bepaalde twijfel het veld in. Totdat iemand hem bewust maakte van wat hij zelf hierdoor bewerkstelligde. Vanaf dat moment is hij zich de wedstrijden gaan visualiseren met mooie reddingen. “Je gedachten bepalen op zo’n moment je gevoel. Je gaat met zo’n andere mindset het veld op, waardoor je zulke andere resultaten behaald.”
Het verkeerde startpunt
Mensen wachten helaas vaak tot er iets gebeurd, waardoor ze wel in beweging ‘moeten’ komen. Er overlijdt iemand, ze worden zelf ziek of er gebeurd iets ingrijpends. Dat is jammer, want zoals van Nistelrooy al zei: “Je hoeft niet ziek te zijn om beter te worden.”
Waarom zou je niet juist als je goed voelt, zorgen dat je je zo blijft voelen of zelf nog beter gaat voelen. Dat lijkt toch een veel beter startpunt.
De vraag van Hans die hij vaak centraal stelt bij trainingen en ook in zijn boek is: Waarom zou jij nou in beweging komen om jouw levensgeluk te vergroten?. Wat is jouw trigger? Want je zal van binnen (intrinsiek) gemotiveerd moeten zijn om echt in beweging te komen. Dus zoek die intrinsieke motivatie, iemand anders kan het niet voor je doen.
Hans benoemd als zijn eigen grootste succes het terugkomen in Nederland met het Nederlandse Elftal na het winnen van het Europees Kampioenschap in ’88. Hij ervaart dit als grootste succesmoment omdat hij nooit had gedacht dat zij als voetbalteam, een heel land op zijn kop zouden kunnen zetten. Iedereen, maar dan ook iedereen was van de partij. 1 grote familie. Dat zou zo mooi zijn, als we dat wat vaker vast zouden kunnen houden, verzucht van Breukelen.
Daarnaast is een ander groot persoonlijk succes voor hem het beeld van ‘de geboren verliezer’, wat men had van Hans na het verlaten van het Nederlands Elftal, weten om te zetten binnen 10/11 maanden. Toen Hans weer gebeld werd om terug te komen, had hij de optie om te gaan vluchten (terug naar Engeland) of vechten (het aangaan). Hij heeft voor het laatste gekozen, met succes. Het beeld van ‘de geboren verliezer’ verdween als sneeuw voor de zon, toen Hans liet dat hij echt de beste keeper van dat moment was.
Winnen en de 8 fases
Hans heeft onlangs een boek uitgebracht waarin hij onder andere spreekt over 8 fases van winnen. De eerste fase gaat over ‘op je bek gaan’. Je moet eerst vallen, je bent je zelfbeeld kwijt, je bent boos en kwaad. Vanuit de deze oncomfortabele situatie moet je een urgentie gaan voelen om te gaan veranderen. Je komt dan aan in de tweede fase. Je komt tot bepaalde inzichten, wat heb je ervan geleerd en wat kan je gaan gebruiken? (de 3e fase). De vierde fase is belangrijk, de vraag ‘wat wil je eigenlijk allemaal nog?’ staat centraal.
De volgende fase is uiteraard bedenken hoe je dit kan gaan aanpakken (5e fase). Daarbij is het een kwestie om deze dingen jezelf eigen te maken. Ook een hele belangrijke fase, noemt Hans, durven (6e fase). Het moet je ook gegund worden, door je omgeving maar ook door jezelf (7e fase). De laatste, 8e stap is dat je weer regisseur bent van je eigen leven.
Hans zit niet stil, want hij is inmiddels alweer bezig met het schrijven van een nieuw boek Van Regisseur naar Held’. Daarnaast helpt hij binnen een organisatie mensen die het lastig hebben terug in hun kracht te brengen.
Wil jij ook een krachtige mindset zoals Hans?
Download dan hier mijn e-book of lees hier waarom het volgen van een coachingstraject echt waardevol kan zijn.