Waarom één gouden olympische medaille winnen als je er ook drie kunt winnen? En ook nog bij verschillende sporten? Jetze Plat is paralympisch topsporter en startte als enige Nederlander in twee verschillende sporten op de olympische spelen in Rio. Met succes! Door een geboorteafwijking is hij in aanraking gekomen met handbiken. Een handbike begon voor hem als vervoer instrument, vervolgens werd het een sport instrument en uiteindelijk een topsport instrument.
Het zwemmen deed hij eerst naast zijn training totdat hij besloot dit ook op topniveau te doen door mee te doen aan een triatlon. Inmiddels doet hij dit dus ook op het hoogste niveau. Alles op alles is iets wat hij graag uitdraagt en hij gelooft dat het elkaar zelfs kan versterken. Dus lees deze blog of luister naar deze podcast om alles te leren van Jetze op het gebied van topsportmentaliteit.
Olympische Spelen
Dit jaar even geen wedstrijden en het grootste doel allertijden uitgesteld. De spelen die in 2020 in Tokyo zouden plaatsvinden zijn door de Corona crisis een jaar naar voren verplaatst. Vervelend? “Ach, we moeten het er gewoon mee doen en niet over zeuren”, vertelt Jetze met een vrolijke noot in zijn stem. “Ik ben allang blij dat het niet helemaal afgelast is maar een jaar verplaatst. Gewoon zorgen dat je je plannen aanpast en dan volgend jaar ‘je beste jij’ bent.”
Jetze is nu 28 jaar oud en de spelen in Tokyo wordt zijn 3e keer deelname aan de olympische spelen. Op zijn 12e kwam hij voor het eerst met eerste handbike wedstrijden in aanraking. Een soort van ‘logische’ sport omdat hij vanwege zijn afwijking zich altijd al met de handbike verplaatste. Daarnaast heeft hij ook altijd al veel gezwommen.
Tijdens zijn eerste spelen in Londen (2012) behaalde hij een 4e plek met het handbiken, daarna heeft hij 2013 besloten in te zetten als testjaar om de combinatie te proberen van handbiken & triatlon.
In Rio heeft hij zich dan vervolgens ook gekwalificeerd voor die 2 sporten. Hij behaalde brons met handbiken en goud op de triatlon. Uiteraard is het hogere doel 3 keer goud in Tokyo. Op minstens op 2 van de 3 onderdelen waarvoor hij zich heeft gekwalificeerd, wil hij goud behalen.
Van jonge onzekere fietser tot zelfverzekerde racer
Jetze kwam toen hij begon met wedstrijden als 12 jarige jongen tussen grotere en veel snellere mannen, want er was destijds nog geen leeftijdscategorie bij het handbiken. Dat niet perse heel leuk, omschrijft hij. Het niveauverschil was enorm, waar Jetze nog bij de start stond haalden anderen hem zowat alweer een rondje in. Toch had hij er heel veel plezier in. Hij werd er ook steeds beter in, waardoor hij steeds hogerop kwam.
Op dit moment is hij jaloers op de mate en de snelheid van progressie die hij destijds als jonge jongen boekte. Dat is nu wel anders, lacht hij. Je wordt natuurlijk ouder dus daar moet je nu wel wat meer voor doen. Door de jaren heen heeft hij een heel begeleidingsteam om zich heen verzamelt. Hij heeft op dit moment uiteraard een trainer voor het handbiken, een krachttrainer, zwemtrainer, fysio, mental coach en een voedingsdeskundige.
Hoe vind je die juiste mensen om je heen? Het begint natuurlijk bij de bubbel, de groep mensen om je heen. Hoe langer je in de sport zit, hoe meer mensen je kent. Hoe meer je mensen met respect behandelt, hoe meer respect je ook terugkrijgt. Je moet hulp durven vragen. Dit zijn de manieren waarop Jetze zijn netwerk inzet en een team om zich heen verzamelt.
Het traject richting de eerste spelen was heel intensief. Omdat hij nog zo jong was maar toch al relatief veel (inter)nationaal geracet had. In 2008 is Jetze met een talentproject naar de spelen in Bejing geweest om als toeschouwer de sfeer te proeven. Daar is bij hem de knop om gegaan, dit was wat hij wilde doen. Vanaf dat moment is hij er alles aan gaan doen om op dat veld te mogen rijden.
De zenuwen voorbij en een teleurstellende plaatsing
Vroeger had Jetze niet echt een idee wat hij wilde doen, geen specifiek doel wat betreft werk. Het grotere doel was eerst maar eens kijken hoe goed hij zichzelf zou gaan kunnen redden. Hoe goed kun je naar school, kan je op jezelf wonen? Zijn ouders lieten hem ook ‘gewoon’ alles (mee)doen. Zwemmen op school was natuurlijk wel bijzonder omdat hij zijn benen niet goed kan gebruiken. Toch is hij onwijs blij dat ze dit op deze manier gedaan hebben, het heeft hem veel gebracht.
“Ik ben nog voor iedere wedstrijd zenuwachtig, ik kan er nu alleen wat beter mee dealen dan vroeger”. Als voorbereiding probeert Plat zijn rust te pakken door bijvoorbeeld met een koptelefoon op zich ergens terug te trekken. Maar, benoemd hij, het is belangrijk dat je ook niet té relaxed bent aan de start- je hebt wel je scherpte nodig. Focus is onmisbaar.
Toen hij in 2011 vierde werd op de spelen, had hij hier behoorlijk de balen van in. Het was voor hem ontzettend zuur om te verkroppen dat hij net buiten het podium viel. Wel realiseerde hij zich kort daarna dat daar wat aan moest gebeuren omdat hij met deze mindset geen hele lange professionele carrière zou volhouden. Daarnaast zou het ook zijn resultaten in de weg staan. In eerste instantie heeft hij het handbiken even gelaten voor wat het was en is hij het zwembad in gesprongen. Rond die tijd werd ook bekend dat de triatlon ook paralympisch georganiseerd zou worden in Tokyo. Dus daar ontstond zijn droom om zich te kwalificeren voor meerdere sporten.
Voor Jetze vielen tijdens het ‘test jaar’ 2013 vele kwartjes op z’n plek. De structuur klopte beter, manieren van trainen sloten beter aan en hij kon zijn begeleidingsteam scherper inzetten.
Er is meer dan alleen maar ‘eigen’ sportfocus
Voor zijn fulltime sportcarrière heeft hij nog gewerkt bij een bedrijf dat sport rolstoelen en handbikes maakte. Daar zorgde hij dat alles op de klanten afgestemd werd en dit heeft hij met onwijs veel plezier gedaan. Met de A-status die Jetze in 2011 door het winnen van een wereldbeker behaalde, kreeg hij ook een minimum inkomen vanuit het NOCSF en is hij bij dat bedrijf gestopt met werken. Na een tijdlang puur en alleen op de sport gefocust te hebben, merkte hij dat dit niet helemaal werkte voor hem. Hij wilde een kleine afleiding waarbij hij niet altijd met zichzelf/sport bezig was. Dus is hij weer 1 dag in de week bij hetzelfde bedrijf gaan werken. Dat was helaas toch te weinig voor zijn gevoel, om al zijn werk goed te kunnen doen. Gelukkig werd hij steeds iets bekender in de sport en kon hij naast zijn eigen sporten zich gaan focussen op het geven van clinics.
Jetze vindt het een fijne bijkomstigheid dat hij door zijn bekendheid en ervaring nu bij deze clinics kan ondersteunen. Hij helpt soortgelijken in hun proces, om meer te begrijpen en te accepteren. Hij trekt mensen geen wedstrijden in, maar motiveert ze juist te doen wat ze zelf willen. Dat kunnen wedstrijden zijn, of juist met veel plezier trainen.
Voorbereidingen in volle gang
De voorbereidingen van dit jaar voor de spelen worden ‘gecopy-paste’ naar volgend jaar. Jetze hoopt 1 november weer volledig te kunnen beginnen met de officiële voorbereiding. Afgelopen jaar (en waarschijnlijk ook komend jaar) is hij wezen trainen met het olympische team in Namibië. Namibië is voor hem een combinatie van het trainen op hoogte en warmte.
Op deze manier trainen brengt ook een deel mindset training met zich mee. Wat doet de warmte met je? Wat doet het in je hoofd? Raak je niet direct in paniek als je wat minder rondes maakt of een andere snelheid boekt? Door hier al mee in aanraking te zijn geweest, train je ook dat gedeelte.
Het komende jaar zal echt nog in het teken staan van de olympische spelen. Daarna, hoopt hij zijn oogkleppen iets meer af te kunnen zetten zodat hij zich ook wat op andere dingen kan gaan richten.
Als topsporter ben je iedere dag bezig om beter te worden, dus je hebt doelen nodig om naar toe te werken. Het doel van de olympische spelen ligt voor dit moment ‘te ver weg’, dus is het noodzaak om tussendoelen te stellen voor Jetze. Korte termijn, tastbaardere doelen.
Vakantie of toch niet?
Op de vraag of Jetze wel eens op vakantie gaat of dat de baan daar te hectisch voor is, antwoord hij dat hij meestal aan het eind van het jaar 2 weken vrij heeft en niet traint. Dan gaat hij meestal ook wel op vakantie. Maar dit jaar liep dat vanwege alle cancelingen qua wedstrijden en een aangepast trainingsschema uiteraard even anders.
Hij probeert de touwtjes wel iets te laten vieren, maar zal ze nooit helemaal loslaten. Balans is voor hem key als het aankomt op slaap, training, voeding en ontspanning. Een onderdeel van ontspanning is soms voor Jetze om te gaan motor crossen, wat zoals je verwacht niet heel handig is betreft blessuregevoeligheid. “Tsja, daar heb ik ook wel eens wat mee gebroken” Lacht hij. Tegenwoordig is hij daar uiteraard wel voorzichtig mee.
Als laatste tip geeft Jetze het volgende mee: Het belangrijkste is dat je in jezelf gelooft en ook echt iets wilt. Dat je iets niet voor je omgeving doet, maar voor jezelf. Je moet gaan kijken wie je bij je stappen kan helpen, niemand in de topsport doet het alleen. Bekijk samen hoe je zo consistent mogelijk deze stappen toe kan passen- verander je lifestyle, zorg dat het geen tijdelijke activiteit is, maar je leven wordt.
Wil jij ook een krachtige mindset? Download dan hier mijn gratis e-book!