De 100ste aflevering! Tijd voor een bijzondere gast: Alex Sijm. Als kind had hij één droom: circusdirecteur worden. Deze droom heeft hij ondanks vele tegenslagen en obstakels nagejaagd. In een van de minst winstgevende branches heeft Alex een bloeiend bedrijf opgebouwd. Toch heeft hij besloten na 20 jaar het roer om te gooien, met succes zijn bedrijf verkocht en is zijn kennis en ervaring gaan delen als spreker, schrijver en trainer. Een bijzonder mens met een enorme drive die ondanks zijn spierziekte met geleidelijk verlies van kracht, voortdurend zijn leven blijft aanpassen en vastberaden blijft zijn dromen - privé en zakelijk - te verwezenlijken.
Heb je altijd willen worden wat je bent geworden (circusdirecteur en spreker)?
Vanaf mijn vierde jaar stond het eigenlijk al vast: ik wilde circusdirecteur worden. Toen ik vier was ging ik met mijn ouders naar het circus, waarna ik de zin uitsprak die mijn leven veranderde: pap, mam, later word ik circusdirecteur. Dat begon met het verzamelen van plaatjes, een Playmobil circus, om vervolgens op 19-jarige leeftijd echt met het circus mee te gaan. Ik had daar ook al een bijbaantje in de weekenden en vakanties. Het begon met popcorn verkopen, clown spelen en spreekstalmeester. Daarna maakte ik de grote stap naar het Nederlands Nationaal Circus Herman Renz. Dat was de springplank naar meer.
Wat was jouw fascinatie voor het circus? Waarom boeide dat jou zo?
Vanaf het moment dat ik begon te lopen, loop ik anders. Als kind was het een openbaring toen ik merkte dat bij het opkomen van twee minimensjes iedereen begon te klappen in plaats van hen uit te lachen: het circus was een plek waar ik mezelf kon zijn. Niemand wordt afgerekend op wie je bent, mensen kijken meer naar wat je kunt. Het circus heeft mij altijd een plek geboden waar iedereen zijn gevoel kan volgen en zichzelf kan zijn. Ik wilde geen artiest, clown of tentbewaarder worden: ik wilde circusdirecteur worden.
Waarom wilde je dan graag de baas zijn?
Ik wilde het creëren zoals ik het wil. Als kind werd ik bij de gymles nooit gekozen, toen realiseerde ik mij al: als je niet degene bent die wordt gekozen, dan moet je zorgen dat je zelf mag kiezen. Na school speelde ik altijd circusje in de tuin. Dat werd steeds populairder, kinderen uit het dorp wilden meedoen. Ik was de circusdirecteur, ik mocht kiezen.
Ik zie dat als iemand te maken krijgt met bepaalde tegenslagen en daarmee om weet te gaan, dat diegene tot hele grote dingen in staat is. Dat bepaalde obstakels geen obstakels meer zijn. Is dat herkenbaar?
Ja, ik heb vier succesvolle circusproducties gemaakt en spreek daar veel over, maar in mijn boek beschrijf ik ook hoe producties faliekant misgingen. Juist daar heb ik het meeste van geleerd, zowel zakelijk als artistiek, maar ook persoonlijk.
In 2018 belandde ik in het ziekenhuis en kwam op het punt dat ik dacht: je bent nu echt over de schreef gegaan. Ik had zoveel van mezelf gevraagd in die 20 jaar circusvoorstellingen produceren en besloot het bedrijf te verkopen. Dat was vier dagen voor de eerste lockdown in de coronacrisis. Twee jaar later kreeg ik de diagnose ongeneeslijk ziek te zijn: een spierziekte waarbij ik steeds moeilijk zou gaan lopen en de kans aanwezig was dat ik in een rolstoel zou belanden. Toch geniet ik elke dag. Alles bij elkaar heeft mij enorm geholpen. Ik heb nog heel veel plannen en ideeën, maar tegenslagen en successen maken het leven en ik ben heel tevreden tot nu toe.
Circusdirecteur is niet direct een bekend beroep. Ik ben benieuwd: wie waren bij jou je voorbeelden?
Ik kom uit een ondernemersfamilie (bloemen), maar ik wilde het circus in. Tijdens mijn vakantiebaantjes in het circus leerde ik al mensen kennen. Uiteindelijk ging ik in het circus werken. Social media was er nog niet, maar er was wel eens per maand een magazine over het circus. Ik nam al die informatie op. Toch was ik een buitenbeentje, want ik kwam niet uit een circusfamilie. In 1996 begon ik bij circus Aladdin. Daar leerde ik eigenlijk hoe het niet moest. Eind dat jaar maakte ik de overstap naar Herman Renz, destijds het Nederlands Nationaal Circus. Ik heb toen ontzettend veel geleerd van Aad Ouborg die naast de directie van het circus toen net was aangetreden als grote manager, als hoofdsponsor (Princess huishoudelijke apparaten). Hij is (zakelijk) mijn schoolvoorbeeld geweest. Daarna heb ik nog veel geleerd van mensen om mij heen door gedurfde keuzes te maken en me te omringen met mensen die beter zijn dan ikzelf toen was, die meer kennis en expertise op hun vlak hadden.
Hoe zorgde jij ervoor dat die mensen bereid waren naar jou te luisteren of dat jij van hen mocht leren?
Enthousiasme. Daarnaast, teruggeredeneerd, ging ik altijd door. Ik was heel hard voor mijzelf, ben daarin veel te ver doorgegaan, maar dat heeft me ook gebracht waar ik ben. Ik heb mijn bedrijf na 20 jaar succesvol verkocht, dat is uniek voor een circus. Hiervoor moest ik ook mijn medewerkers meekrijgen. Ik denk dat ik ook wel eens hard ben geweest voor mijn medewerkers gezien de bedrijfscultuur nu en verandering in hoe we met elkaar omgaan. Toch ben ik ook een voorbeeld voor velen geweest: als Alex doorgaat, dan moeten wij ook door.
We hebben wel altijd gekozen om voorstellingen gericht op bepaalde doelgroepen te maken, kleinere producties met 500 zitplaatsen per show. Zo bleef het hanteerbaar en daar zat ook het succes van het team en bedrijf.
Wie was dan jouw doelgroep in het circus?
Het begon met Circus Sijm gericht op de evenementenmarkt. Vervolgens zijn we gestart met het Noord-Hollands Wintercircus, speciaal gericht op het publiek tussen Den Helder en De Wijkertunnel. Van daaruit kwam een samenwerking met het Noord-Hollands Dagblad en zij namen de helft van de kaarten af. Op een gegeven moment vroeg ik me af waar de zorginstellingen en verpleeghuizen waren, die reageerde niet echt op uitnodigingen via mailings. Toen kwam ik in contact met een zorginstelling in Zaandam en kwam met het circus op de parkeerplaats te staan. Zo ontstond het circus in de zorg, van waaruit een aparte productie is gegroeid want Circus Sijm was daar te groot voor. Daar ontstond maatschappelijk betrokken ondernemen. Ik kwam ook in contact met iemand van het Aidsfonds die ook op zoek was naar een nieuw evenement. In korte tijd bouwde ik een sterk merk op. Ik verkocht uiteindelijk niet mijn bv, maar mijn merken, de merknamen met de goodwill en het materiaal wat daarbij hoorde. Ik koos er bewust voor een delicatessenzaak te zijn: mensen waren bij mij te gast, zowel de zakelijke als de publieke kant. Zo werk ik ook bij lezingen. Ik zie het als een cadeautje dat ik mensen mag inspireren, dat mijn spierziekte en tegenslagen mij hebben gevormd. Ik heb altijd gedaan wat ik wilde en mijn gevoel gevolgd en dat is ook wat ik graag bij mensen los wil maken.
In je boek beschrijf je dat je niet zo'n hele goede/snelle leerling was. Hoe kijk jij dan op het Nederlandse schoolsysteem?
Ik was niet de snelste of beste leerling, maar wel de creatiefste. Deze creativiteit ontwikkelde ik zelf en dat heeft me gesteund. Uiteindelijk moet je toch de Cito-toets halen en kun je de regels niet helemaal naar je eigen hand buigen. Ik denk dat we niet te veel moeten pushen en jongeren zich vooral moeten kunnen ontwikkelen. Ik ben voorstander dat er ruimte is voor creativiteit. Veel dingen hebben tijd nodig en dan komt het uiteindelijk goed, maar we zitten vast in het stramien van wat normaal is, zo is het bepaald. Ik denk dat we daar iets losser van moeten komen.
Ben je benieuwd naar Alex' visie op het maken van keuzes, zijn werkzaamheden nu, het ondernemerschap en het volgen van je dromen? Luister dan het hele interview hieronder.